Online leefwereld

Jongeren leven voor een groot deel online. Willen partijen (lokale initiatieven, maatschappelijke middenveld en justitie) in contact blijven staan met die jongeren, is het belangrijk dat ze weten wat zich online afspeelt. De 14e editie van de Cirkel Coalitie draaide dan ook om te leren hoe en waar jongeren zich online manifesteren en aan welke criminele uitdagingen zij blootstaan.

beeld: 112Barneveld

Online deskundige Khalid Elbaz nam het gezelschap mee via een uitgebreide presentatie die tot stand is gekomen door criminologen Jeroen van den Broek en Joran de Jong die promotieonderzoek verrichten naar dit onderwerp.

In het kort: wat viel op?

• Straatwereld is hybride geworden; online en offline lopen door elkaar heen.

• Thema's waarmee jongeren zich online manifesteren en/of gevoelig voor zijn:

  • geweld,

  • illegale economie,

  • seksualiteit,

  • opzichtige consumptie,

  • afzetten tegen samenleving,

  • trots op lokale en achtergestelde herkomst.

• Meest populaire social media:

  • Tiktok (100 miljoen gebruikers, optimaal gericht op leefwereld jongeren, verslavende algoritmes, doelwit voor hackers en ronselaars)

  • Snapchat (erg populair, gevoel van anonimiteit, handig als je iets te verkopen hebt - makkelijke benadering van grote groepen)

  • Telegram (anoniem, lijkt op WhatsApp, mogelijkheid grote bestanden te delen, grote groepschats, 950 miljoen gebruikers, handelsplatform: vraag en aanbod)

  • Instagram (minder populair, maar goed voor uitstraling)          

• Handel

  • Online is alles te koop: vuurwerk, drugs, apk's, diploma's, wapens of leads (persoonlijke informatie). De markt doet ook online zijn werk: leads naar oudere mensen zijn bijvoorbeeld duurder dan gewone omdat die makkelijker te 'verleiden' zijn.

• Beeld- en taalcodes

  • Er worden tal van emoticons gebruikt om bijvoorbeeld cocaïne, meth of heroïne mee aan te duiden. Verder circuleert allerlei jargon/straattaal om zaken mee aan te duiden: Spitta - geldezel, Mapser - iemand die zich richt op grootschalige phishing-aanvallen,

• F-Game

  • Een vorm van online oplichting waarbij als een soort 'spel' grote bedragen worden gestolen via helpdeskfraude of vriend in noodfraude. Influencers moedigen deze criminele activiteiten op Tiktok en Snapchat aan, criminelen ronselen daar kandidaten die met complete belscripts en op pad worden gestuurd. Zie verder.

• Ronselen

  • Online heeft de rol van de straat overgenomen. Er wordt met hagel geschoten; wie hapt gaat verder via dm. Echte bericht verdwijnt weer. Lijnen naar opdrachtgevers zijn er bijna niet.

• Zichtbaarheid

  • Berichten, accounts wisselen online razendsnel. Een criminele aanbieder hoeft bij wijze van spreken maar een uur een account te hebben. Op social media kun je je bovendien makkelijk als iemand anders voordoen.

• Lage drempel

  • Omdat de criminaliteit online zo toegankelijk is, dienen zich nieuwkomers aan zonder dat er een traditionele criminele carrière is doorlopen. Komen uit de beste milieu's. Voor de aantrekkelijke positionering van F-games door influencers zijn veel (LVB-)jongeren vatbaar.

• Je gaat het pas zien als je het doorhebt

  • Online criminaliteit is relatief makkelijk te verbergen, waardoor het voor betrokken partijen moeilijk te volgen is. Door zelf (regelmatig) online te gaan krijg je beter zicht op de online leefwereld in het algemeen en ben je een betere gesprekspartner in het bijzonder.