De ontmoeting

Ontmoetingen en relaties zijn cruciaal voor de drive binnen de coalitie: het samen (preventief) optrekken om daders en bijna daders binnenboord te houden. Belangrijk dus om elkaar een beetje te kennen en te weten hoe je dat proces stimuleert.

Dit keer buigen we ons niet over een gezamenlijk thema, maar gaan we aandacht besteden aan wat wij de kern van de coalitie noemen: het onderlinge contact.

Ontmoetingen en relaties zijn immers cruciaal voor de drive binnen de coalitie: het samen (preventief) optrekken om daders en bijna daders binnenboord te houden. Belangrijk dus om elkaar een beetje te kennen en te weten wat de ander zoal doet en bezig houdt.

Het is waardevol als méér mensen, méér mensen kunnen spreken. Via een speeddate sessie gaan we dat gericht faciliteren, zodat iedereen van een flink aantal (ook nieuwe) coalitiegenoten iets wetenswaardigs hoort. In onderstaande film een kort verslag.

Voorafgaand aan de speeddate was er een verhaal van psychotherapeut Mati Bovendeaard over effectief communiceren:

Ontmoeten, communiceren en de ‘klik’

In mijn werk gaat het vaak om ervaringen van mensen in relatie tot een ander: hun leidinggevende, medewerkers, partner, ouder, en ga zo maar door.

Er zijn vele theorieën over contact maken, verbinding, communicatie, samenwerken etc. Ik zal jullie een en ander ter overweging geven en ingaan op onderling contact en met name communicatie. Onderling contact gaat het om de verbinding, bij communicatie gaat over uitwisseling. Beiden hangen nauw samen.

Verbale en non-verbale communicatie

We spreken over verbale en non-verbale communicatie. Slechts een klein gedeelte van de betekenis van communicatie bestaat uit woorden! Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat een heel groot percentage bepaald wordt door het non-verbale: 38% uit tonaliteit, 55% uit fysiologie of lichaamstaal. Met andere woorden: slechts 7 % wordt bepaald door de tekstuele boodschap die we geven en maar liefst 93% door die andere, non-verbale factoren.

Dus: niet alleen de woorden die je gebruikt doen er toe, sterker nog: de manier waaróp is heel belangrijk, zo niet belangrijker om je boodschap over te brengen! Stemgebruik, lichaamstaal, gezichtsuitdrukking.

Als er communicatie plaatsvindt, is er sprake van een boodschap die wordt verzonden én ontvangen. Tussen het verzenden en ontvangen kan er zich van alles afspelen.

Niet-effectieve communicatie

Effectief communiceren is afhankelijk van onderling contact en verbinding (meer hierover onder het kopje Rapport. Maar als dat op wat voor wijze dan ook stagneert is de missie mislukt: “Het leek of ik tegen een muur stond te praten”, of “ik voelde me totaal niet serieus genomen”.

Dan spreken we van niet-effectieve communicatie. Hoe komt dat?

Weerstand

Er kan sprake zijn van weerstand bij jezelf of de ander. Het is goed om je eigen weerstand te herkennen: Schiet je snel in de verdediging? Of ga je juist snel in de aanval? Word je cynisch of sarcastisch? Ben je koppig of onverzettelijk? Gaan persoonlijke valkuilen opspelen?

We kennen veel vormen van weerstand, maar vaak is men zich niet bewust wat er speelt. Vermijden, ontkennen of “de hakken in het zand zetten”; je kunt je voorstellen dat die weerstand niet helpt om in verbinding te komen of blijven met die ander. Deze werkt het contact en de communicatie tegen. Door je bewust te worden van je weerstand en die te herkennen kun je onderzoeken wat nodig is om wél weer in verbinding te komen.

Manier van waarnemen

Wat ook een rol meespeelt is: je manier van waarnemen. Vanuit welke positie neem je waar? Neem je de wereld waar vanuit jezelf, of verplaats je jezelf en is het alsof je door de zintuigen van de ander waarneemt, of kun je een onafhankelijke positie innemen en zowel jezelf als de ander overzien? Neem je de zogenaamde meta-positie in? Door een andere positie in te kunnen nemen krijg je andere informatie en ontstaan meer mogelijkheden en meer begrip.

Effectief communiceren

Aandachtig luisteren, gelijkwaardigheid, onderling respect, assertief kunnen zijn, een open houding, lijken vanzelfsprekende voorwaarden voor prettig contact. Empatsich vermogen helpt ons om ons in te leven in de belevingswereld van de ander. Als het goed gaat voelen we een zogenaamde ‘klik’. Dan is er sprake van herkenning, van nabijheid en durven we ons meer open te stellen, kwetsbaar op te stellen. Dat komt het onderlinge vertrouwen ten goede waardoor het contact verbetert. Hoe zit dat dan met die klik? Ik denk dat de essentie ervan is dat er sprake is van een empatische relatie waarbij mensen zich op hun gemak voelen bij elkaar. Zichzelf kunnen zijn. Dat voelt goed! Een in mijn vakgebied veel gebruikt sleutelwoord voor dat prettige contact: rapport .

Rapport

Als je in staat bent rapport op te bouwen, dan wordt die ‘klik’ gevoeld. Dat is niet iets vaags, nee je kunt je bekwamen in het creeëren van rapport. Sommigen doen het vanzelf maar voor velen is het iets dat geleerd kan worden. Je kunt rapport letterlijk zien wanneer je naar twee mensen kijkt die goed met elkaar kunnen opschieten. Het ziet er soms uit als een prachtige dans, waarbij de gesprekken zo ontzettend makkelijk lijken te gaan dat het lijkt alsof beiden één harmonisch geheel vormen. Het vloeit, het stroomt. Als je het ze beiden zou vragen dan zouden ze beiden zeggen dat ze elkaars gezelschap prettig vinden. Wat je zult zien en opmerken zijn de overeenkomsten tussen deze mensen zoals:

– Het gebruik van dezelfde sleutelwoorden (keywords);

– Een zelfde houding (hetzelfde staan of zitten);

– Dezelfde gezichtsuitdrukking;

– Ze spreken op dezelfde toon, hebben dezelfde snelheid van spreken;

– Dezelfde gebaren;

Het lijkt er op dat deze personen zich aan elkaar spiegelen en het ziet er zo gemakkelijk uit dat je niet kunt bepalen wie nu aan het leiden is en wie er volgt . Je ziet dat ze elkaar verstaan, begrijpen en aanvoelen.

Mensen hoeven het niet met elkaar eens te zijn om rapport te hebben. Wanneer men rapport kan behouden blijft de verbinding, want dat is wat we zoeken in contact nietwaar? Wanneer je een telefoongesprek met iemand voert wil je ook niet dat de verbinding onvrijwillig verbroken wordt. Maar hoe dan?

Rapport maken – afstemmen

Je kunt rapport maken door je gesprekspartner te observeren. Door te kijken en te luisteren en aan te voelen. Scherp te zijn op wat de ander zegt en doet zodat je langzaam aan kunt gaan spiegelen. Door gebaren, of woorden over te nemen, maar ook door af te stemmen op het wereldmodel van de ander. Dat afstemmen is een belangrijk onderdeel. Eigenlijk komt het er op neer dat je dezelfde taal wil spreken, maar dan in woord en gebaar. Zodat je elkaar verstaat.

Rapport maken – bereidwilligheid

Uiteraard is bereidwilligheid een voorwaarde van slagen. En ik denk dat we er van uit kunnen gaan dat iedereen hier aanwezig bereidwillig is, open staat en die verbinding wil maken. Al kun je je óók bekwamen in het maken van rapport met een ander die niet persé (al dan niet bewust) bereidwillig is. Dat is iets wat oefening vergt.

Samengevat

Hoe kun je o.a. er aan bijdragen dat contact gunstig verloopt?

– wees je bewust van je non-verbale communicatie en de gevolgen daarvan,

– van je eigen weerstand, je eigen valkuilen in gesprekken,

– maak rapport door af te stemmen op de ander,

– stel jezelf open,

– toon respect,

– draag bij aan gelijkwaardigheid,

– wees je bewust van je waarneempositie en probeer eens te veranderen van standpunt