LVB-jongeren en criminaliteit

Jongeren met een Licht Verstandelijke Beperking (LVB) komen bovengemiddeld vaak in aanraking met justitie en vragen uitgekiende en intensieve begeleiding om niet verder te ontsporen.

Het doel van de middag was om oplossingen aan te dragen waarmee beter en makkelijker rekening kan worden gehouden met een groep die zich o.a. kenmerkt door een beperkt aanpassingsvermogen en het moeilijk kunnen overzien van de gevolgen van hun gedrag.

In de voormalige Bijlmerbajes in Amsterdam werden hiervoor op 22 november 2017 discussietafels geformeerd waar professionals die dicht op deze problematiek werken, in een zestal thema’s hun tanden konden zetten:

Herkennen problematiek

Ook bij jongeren die niet als zodanig zijn gediagnosticeerd. Hoe merk je dat er iets niet klopt, wanneer herken je een LVB-er. Lees meer.

Twee jaar begeleiding en dan?

LVB-jongeren hebben eigenlijk een langer zorgtraject nodig dan de tijd die ze onder toezicht van Reclassering staan. Is dit te organiseren en zo, ja hoe? Lees meer.

Impact van ons handelen c.q. samenwerken

Hoe vergroten we die en welke interventie-strategieën zijn daarvoor te ontwikkelen? Lees meer.

LVB-Lab

Wat voor vernieuwende initiatieven worden er ontplooid? Hoe kan iedereen daarvan profiteren? Lees meer.

Realistisch resultaat

Wat is een realistisch resultaat bij LVB-jongeren? Lees meer.

Systeembarrières

Welke onwaarschijnlijke tegenstrijdigheden spelen er in de begeleiding van LVB-jongeren? Lees meer.

---

Herkennen problematiek

Jongeren met een LVB komen bovengemiddeld vaak in aanraking met justitie. Het is zaak om deze beperking in de keten vroegtijdig te herkennen, omdat het een bepalende factor is (zou moeten zijn) voor omgang, hulp, begeleiding, strafoplegging en detentie. Een aantal suggesties hiervoor:

SCIL-test

Om in 10 minuten te weten of je met iemand met een LVB te maken hebt, is er de methode SCIL: een gevalideerd inschattingsinstrument, waarmee aan de hand van 15 vragen een betrouwbaar beeld ontstaat (90% nauwkeurig) over al dan niet LVB. https://issuu.com/hogrefeuitgevers/docs/scil_folder_2016

Politie

Omdat de politie voorin het strafproces acteert, speelt het een belangrijke rol in de informatie-overdracht aan ketenpartners. Toch is op het gebied van kennis en signalering nog veel te winnen:

• Registratiesysteem voorziet bijvoorbeeld nog niet in een ‘LVB-vinkje’;

• Agenten idealiter laagdrempelig ‘bijspijkeren’ over LVB (bijv. stroomschema), niet alleen vanwege adequate informatie aan bijvoorbeeld ZSM, maar ook voor een scherper oog naar jongeren;

• HovJ zou kennis van de reclassering over LVB aan voorkant kunnen gebruiken. Al vroeg meekijken?

Opleidingen

Kennis over LVB verankeren in opleidingen als SSR en Politieacademie.

Interne ‘verderbrengers’

Om de kennis over LVB binnen betrokken partijen (verder) te vergroten en te verankeren, is het raadzaam te bouwen op z.g. people persons. Zij hebben het juiste gevoel bij deze problematiek en zien goed wie in de organisatie daarop nog aansluiting missen. Er zijn goede LVB-trainingen in omloop.

Scholen

Scholen ervaren problemen al in vroegtijdig stadium. Docenten zouden meer tijd moeten krijgen om contact te maken met hulpverlenende instanties (preventie). Ook kennisverbreding biedt kansen: Bijvoorbeeld over het feit dat leerlingen die vaak problemen veroorzaken in de klas dat doen omdat ze liever het stempel hebben dat ze lastig zijn dan dom. Er bestaan projecten waar wijkagenten naar scholen gaan, bijvoorbeeld met een ex-gedetineerde, om jongeren te informeren.

Kijk ook voorbij de diagnose

LVB is een meetbaar etiket. Maar zeker ook sociaal-emotionele vaardigheden vormen een sleutel om de kans op gewenst gedrag te vergroten. Ze zijn bij te brengen en beïnvloedbaar. Kijk over welke sociaal-emotionele vaardigheden een specifieke cliënt beschikt en naar wat hij wél kan. De grote diversiteit aan cliënten vraagt maatwerk.

Een LVB’er vraagt langjarige begeleiding

Het kost één tot zes jaar om een goede begeleiding voor een LVB’er op poten te zetten. Voor zover dit al lukt, blijkt het niet altijd even gemakkelijk om dit traject een effectief vervolg te geven. De maatschappelijke trend om iedereen op de ‘eigen kracht’ aan te spreken, gaat er aan voorbij dat LVB’ers dit eenvoudigweg niet kunnen. Zij hebben behoefte aan levenslange begeleiding, waar zij indien nodig op terug kunnen vallen (ook met eenvoudige vragen). Hoe valt zoiets in te richten? Een aantal suggesties:

Activering sociaal netwerk

Er dient zonder meer serieus ingezet te worden op activering van het netwerk c.q. sociale ecosysteem van de cliënt. Het is immers moeilijk voorstelbaar dat een professional levenslang begeleiding biedt. De professional speelt echter wel een essentiële rol bij activering én ondersteuning van het sociale netwerk.

Netwerkbegeleiding

De begeleiding van Reclassering Nederland vanuit het strafrecht kan het startpunt zijn van deze ‘netwerk-begeleiding’. Om deze methodiek vorm te geven is in Amsterdam al een samenwerking ontstaan met zorgorganisatie Cordaan, onder meer op het gebied van begeleidingsafspraken.

Samenwerking gemeentes en Reclassering

De samenwerking tussen gemeente en Reclassering Nederland met het oog op het juiste (preventieve) toezicht dient bevorderd te worden. Hier kan (opnieuw) aan gewerkt worden.